Slim lezen - leesstrategieën

Een goede start

Veel studenten duiken in een boek en worstelen zich er doorheen zonder eerst grip te krijgen op het materiaal. Maar die grip is wel essentieel. Je kan dit vergelijken met een legpuzzel die je als kind maakte. Daar begon je ook eerst met de randjes en de hoekjes van de puzzel, voordat je de andere puzzelstukjes ging neerleggen. Diezelfde randjes en hoekjes heb je ook nodig voor je studiemateriaal. 

Doel

Een belangrijk hoekstuk is je doel. Waarom lees je dit boek? Wat wordt er van je verwacht na het bestuderen van het boek? Wat weet je al? Hoe moet je het lezen? Studieboeken voor een vak waar je ook een tentamen over krijgt, moet je anders lezen dan een boek waar je informatie voor een scriptie uithaalt. Hier gaan we uit van een boek dat je voor een tentamen moet kennen. Kijk eerst op Canvas wat het leerdoel van het vak en van de week is.

En nu de praktijk, hoe doe je het?

Lees oriënterend zodra je je doel hebt bepaald. Hierdoor ontstaan de kantjes en hoekjes van de puzzel. Dit kost niet veel tijd, maar helpt je wel het boek te begrijpen. Oriënterend lezen kent een drietal niveaus (boek, hoofdstuk, paragraaf) met elk een aantal stappen. Bij alle stappen geldt: stel jezelf vragen en probeer wat je leest te koppelen aan wat je al weet. Lees actief en niet passief.

Het boek te lijf

Niveau 1 oriënterend lezen: het hele boek

Neem de verschillende onderdelen van het boek door. Begin met de titel, de inhoudsopgave en het voorwoord. Zo krijg je een idee van wat je kan verwachten. Als er een conclusie in het boek staat, is het handig om deze eerst te lezen. Zo weet je waar de auteur wil eindigen en heb je meteen de rode draad van het boek te pakken. Als er een samenvatting in het boek staat, weet je precies wat je kan verwachten en wat belangrijk is. Door op deze manier oriënterend te lezen, heb je in korte tijd grip op het boek. Misschien snap je nog niet alles, maar je weet wel waar je op moet letten. 

Niveau 2 oriënterend lezen: hoofdstuk

Blader door het hoofdstuk. Lees de paragraaftitels, kopjes, titels, de conclusie, samenvatting en vragen. Dit duurt ongeveer 10 minuten.

Niveau 3 oriënterend lezen: paragraaf

Lees elke eerste zin van elke alinea en lees vervolgens de hele paragraaf gedetailleerd.

Het kan zijn dat een boek geen conclusie of samenvatting heeft. Probeer dan toch zoveel mogelijk grip te krijgen op het boek of hoofdstuk door te weten wat de structuur is, te bladeren en elke eerste zin van elke alinea te lezen. Ook dit geeft vaak voldoende informatie.

Het artikel te lijf

Een artikel heeft vaak een hoge informatiedichtheid en is niet snel te lezen. Versnel het leestempo door de technieken van oriënterend lezen toe te passen. Voor een artikel volg je de volgende stappen:

1. Titel en auteur
2. Abstract
3. Kopjes en paragrafen
4. Titels en figuren
5. Conclusie
6. Samenvatting
7. Elke eerste zin van elke alinea
8. Hele artikel lezen

Wanneer je deze techniek toepast, lees je sneller en begrijp je het artikel beter. De totale tijd per artikel wordt zo minder en het begrip meer. 

Bijblijven

Wanneer je goed bijblijft met de literatuur, ontwikkel je een helicopterview. Een helicopterview betekent dat je de hele stof kan overzien en de onderlinge verbanden helder hebt. Dit kost wel tijd en vorm je niet vlak voor een tentamen. Je bent goed bezig als je voorafgaand aan je college de bijbehorende literatuur hebt gelezen (eerst oriënterend, dan gedetailleerd). Mocht je toch een keer te weinig tijd hebben, dan heb je altijd wel dat kwartiertje om vooraf aan het college de stof oriënterend door te lezen. Hierdoor landt de collegestof toch nog wel ergens. Lees dan wel na afloop de literatuur nog gedetailleerd door.

Andere leesdoelen

Je kan dezelfde stappen van het oriënterend lezen toepassen wanneer je literatuur leest voor een scriptie of paper. Je selecteert die stukken tekst die voor jouw doel geschikt zijn, zodat je later niet alles opnieuw hoeft te lezen. 

Verder lezen

• Jan Willem van den Brandhof (2015). Werk slimmer, win tijd
• Mark Tigchelaar (2014). Haal meer uit je hersenen.

Trainingen en workshops

De UvA biedt verdere ondersteuning voor diverse onderwerpen via voorlichtingen, workshops, trainingen en groepen. Je kan deze vinden bij trainingen en workshops.