Commissie Stolker: ‘Geen institutionele misstand, academische vrijheid wel actief bewaken’
- Accountancy and Control (master)
- Accountancy and Control (premaster)
- Actuarial Science (bachelor)
- Actuarial Science and Mathematical Finance (master)
- American Studies (master)
- Ancient Studies (bachelor)
- Arabische taal en cultuur (bachelor)
- Arbeidsrecht (master)
- Archaeology (master)
- Archaeology (premaster)
- Archaeology (bachelor), EN
- Archeologie (bachelor), NL
- Archeology and Memory (research master)
- Archival and Information Studies (duale master)
- Art and Performance Research Studies (research master)
- Artificial Intelligence (master)
- Bèta-gamma (bachelor)
- Biological Sciences (master)
- Biologie (bachelor)
- Biomedical Sciences (master)
- Biomedische wetenschappen (bachelor)
- BMS: Cell Biology and Advanced Microscopy (master)
- BMS: Cognitive Neurobiology and Clinical Neurophysiology (master)
- BMS: Developmental and Therapeutic Biology (master)
- BMS: Experimental Internal Medicine (master)
- BMS: Infection and Immunity (master)
- BMS: Medical Biochemistry and Biotechnology (master)
- BMS: Molecular Neurosciences (master)
- BMS: Oncology (master)
- BMS: Physiology of Synapses and Networks (master)
- BMS: Psychopharmacology and Pathophysiology (master)
- Boekwetenschap (master)
- Boekwetenschap (schakelprogramma)
- Brain and Cognitive Sciences (research master)
- BS: Ecology and Evolution (master)
- BS: Freshwater and Marine Biology (master)
- BS: General Biology (master)
- BS: Green Life Sciences (master)
- Business Administration (bachelor)
- Business Administration (master)
- Business Administration (premaster)
- Business Analytics (bachelor)
- Business Economics (master)
- Business Economics (premaster)
- Chemistry (master, joint degree)
- Chemistry (premaster)
- Chemistry: Analytical Sciences (master, joint degree)
- Chemistry: Molecular Sciences (master, joint degree)
- Chemistry: Science for Energy and Sustainability (master, joint degree)
- Child Development and Education (research master)
- Classics and Ancient Civilizations (master)
- Cognition, Language and Communication (bachelor)
- Commerciële rechtspraktijk (master)
- Communicatiewetenschap (bachelor)
- Communication and Information (duale master)
- Communication Science (bachelor)
- Communication Science (master)
- Communication Science (premaster)
- Communication Science (research master)
- Comparative Cultural Analysis (master)
- Comparative Literature (master)
- Computational Science (master, joint degree)
- Computer Science (master, joint degree)
- Conflict Resolution and Governance (master)
- Conservation and Restoration of Cultural Heritage (master)
- Cultural Analysis (research master)
- Cultural Anthropology and Development Sociology (bachelor)
- Culturele antropologie en ontwikkelingssociologie (bachelor)
- Cultuurwetenschappen (bachelor)
- Curating Art and Cultures (duale master)
- Data Science (master)
- Data Science and Business Analytics (master)
- Documentaire en fictie (duale master)
- Duits, Educatie en communicatie (master)
- Duits, Educatie en communicatie (schakelprogramma)
- Duitslandstudies (bachelor)
- Duitslandstudies (master)
- Earth Sciences (master)
- East European Studies (master)
- Econometrics (master)
- Econometrics (premaster)
- Econometrics and Data Science (bachelor)
- Economics (master)
- Economics (premaster)
- Economics and Business Economics (bachelor)
- Engels, Educatie en communicatie (master)
- Engels, Educatie en communicatie (schakelprogramma)
- English Language and Culture (bachelor)
- English Literature and Culture (master)
- Entrepreneurship (master)
- ES: Environmental Management (master)
- ES: Future Planet Ecosystem Science (master)
- ES: Geo-Ecological Dynamics (master)
- European Competition Law and Regulation (master)
- European Policy (master)
- European Private Law (master)
- European Studies (bachelor)
- European Studies (premaster)
- European Union Law (master)
- Europese studies (bachelor)
- Exchange programme Economics and Business
- Exchange programme Humanities
- Exchange programme Law - Amsterdam Law School
- Exchange programme PPLE - Politics, Psychology, Law and Economics
- Exchange programme Science
- Film Studies (master)
- Filosofie (bachelor)
- Filosofie (master)
- Finance (master)
- Fiscaal recht (master)
- Fiscaal Recht (bachelor)
- Fiscale Economie (bachelor)
- Fiscale Economie (master)
- Fiscale Economie (premaster)
- Forensic Science (master)
- Frans, Educatie en communicatie (master)
- Frans, Educatie en communicatie (schakelprogramma)
- Franse taal en cultuur (bachelor)
- Future Planet Studies (bachelor)
- Geneeskunde (bachelor)
- Geneeskunde (master)
- Geneeskunde (schakelprogramma)
- General Linguistics (master)
- Geschiedenis (bachelor)
- Geschiedenis (master)
- Geschiedenis (research master)
- Geschiedenis (schakelprogramma)
- Geschiedenis van de internationale betrekkingen (master)
- Geschiedenis, Educatie en communicatie (master)
- Gezondheidsrecht (master)
- Gezondheidszorgpsychologie (master)
- Global Arts, Culture and Politics (bachelor)
- Griekse en Latijnse taal en cultuur (bachelor)
- Hebreeuwse taal en cultuur (bachelor)
- Heritage and Memory Studies (duale master)
- Holocaust and Genocide Studies (master)
- Human Geography (master)
- Human Geography (premaster)
- Human Geography and Planning (bachelor)
- Identity and Integration (master)
- Informatica (bachelor)
- Informatiekunde (bachelor)
- Informatierecht (master)
- Information Studies (master)
- Information Systems (master)
- Internationaal en Europees belastingrecht (master)
- International and Transnational Criminal Law (master)
- International Criminal Law - Joint programme with Columbia Law School (master)
- International Development Studies (master)
- International Development Studies (premaster)
- International Development Studies (research master)
- International Dramaturgy (duale master)
- International Dramaturgy and Theatre Studies (premaster)
- International Tax Law (advanced master)
- International Trade and Investment Law (master)
- Italië Studies (bachelor)
- Jewish Studies (master)
- Journalism, Media and Globalisation (Erasmus Mundus Master's - joint degree)
- Journalistiek en media (duale master)
- Kunst, cultuur en politiek (master)
- Kunst, cultuur en politiek (schakelprogramma)
- Kunstgeschiedenis (bachelor)
- Kunstgeschiedenis (master)
- Kunstgeschiedenis (schakelprogramma)
- Kunstmatige intelligentie (bachelor)
- Language and Society (master)
- Language, Literature and Education (master)
- Language, Literature and Education (premaster)
- Latin American Studies (master)
- Latin American Studies (premaster)
- Law & Finance (master)
- Lerarenopleidingen
- Linguistics (bachelor)
- Linguistics (premaster)
- Linguistics and Communication (research master)
- Literary and Cultural Analysis (bachelor)
- Literary Studies (research master)
- Literature Studies (premaster)
- Literature, Culture and Society (master)
- Logic (master)
- Mathematics (master)
- Media and Culture (bachelor)
- Media and Information (bachelor)
- Media en cultuur (bachelor)
- Media Studies (premaster)
- Media Studies (research master)
- Medical Anthropology and Sociology (master)
- Medical Anthropology and Sociology (premaster)
- Medical informatics (master)
- Medische informatiekunde (bachelor)
- Midden-Oostenstudies (master)
- Midden-Oostenstudies (schakelprogramma)
- Militaire geschiedenis (master)
- Museum Studies (duale master)
- Music Studies (master)
- Music Studies (premaster)
- Muziekwetenschap (bachelor)
- Natuurkunde en sterrenkunde (bachelor, joint degree)
- Nederlands als tweede taal en meertaligheid (duale master)
- Nederlands als tweede taal en meertaligheid (schakelprogramma)
- Nederlands, Educatie en communicatie (master)
- Nederlands, Educatie en communicatie (schakelprogramma)
- Nederlandse taal en cultuur (bachelor)
- Nederlandse taal en cultuur (master)
- New Media and Digital Culture (master)
- Nieuwgriekse taal en cultuur (bachelor)
- Onderwijswetenschappen (bachelor)
- Onderwijswetenschappen (master)
- Onderwijswetenschappen (schakelprogramma)
- (Forensische) Orthopedagogiek (schakelprogramma)
- Oudheidwetenschappen (bachelor)
- P&A: Advanced Matter and Energy Physics (master, joint degree)
- P&A: Astronomy and Astrophysics (master, joint degree)
- P&A: Biophysics and Biophotonics (master, joint degree)
- P&A: General Physics and Astronomy (master, joint degree)
- P&A: GRAPPA - Gravitation, Astro-, and Particle Physics (master, joint degree)
- P&A: Science for Energy and Sustainability (master, joint degree)
- P&A: Theoretical Physics (master, joint degree)
- Pedagogical Sciences (master)
- Pedagogische wetenschappen (bachelor)
- Pedagogische wetenschappen (master)
- Philosophy (master)
- Philosophy (research master)
- Physics and Astronomy (master, joint degree)
- Political Science (bachelor)
- Political Science (master)
- Political Science (premaster)
- Politicologie (bachelor)
- PPLE - Politics, Psychology, Law and Economics (bachelor)
- Preservation and Presentation of the Moving Image (duale master)
- Preventieve jeugdhulp en opvoeding (schakelprogramma)
- Privaatrechtelijke rechtspraktijk (master)
- Psychobiologie (bachelor)
- Psychologie (schakelprogramma)
- Psychologie (bachelor), NL
- Psychologie (master), NL
- Psychology (premaster)
- Psychology (bachelor), EN
- Psychology (master), EN
- Psychology (research master), EN
- Public International Law (master)
- Publieksgeschiedenis (master)
- Rechtsgeleerdheid (bachelor)
- Rechtsgeleerdheid met HBO-vooropleiding (schakelprogramma)
- Rechtsgeleerdheid met WO-vooropleiding (schakelprogramma)
- Redacteur/editor (duale master)
- Religiewetenschappen (bachelor)
- Religious Studies (research master)
- Russische en Slavische studies (bachelor)
- Scheikunde (bachelor, joint degree)
- Security and Network Engineering (master)
- Sign Language Linguistics (bachelor)
- Sociologie (bachelor)
- Sociology (bachelor)
- Sociology (master)
- Sociology (premaster)
- Software Engineering (master)
- Spaanse en Latijns-Amerikaanse studies (bachelor)
- Spirituality and Religion (master)
- Spirituality and Religion (schakelprogramma)
- Staats- en bestuursrecht (master)
- Stads- en architectuurgeschiedenis (master)
- Stochastics and Financial Mathematics (master)
- Strafrecht (master)
- Taalwetenschappen (bachelor)
- Television and Cross-Media Culture (master)
- Theaterwetenschap (bachelor)
- Theatre Studies (master)
- Universitaire Pabo van Amsterdam (bachelor)
- Urban and Regional Planning (master)
- Urban and Regional Planning (premaster)
- Urban Studies (research master)
- Vertalen (master)
- Vertalen (schakelprogramma)
- Wiskunde (bachelor)
Zorgen heeft de commissie wel, want academische vrijheid is in de praktijk niet vanzelfsprekend. Het actief bewaken en bevorderen van academische vrijheid is een belangrijke opdracht voor de universiteit.
Melding
De commissie was in het leven geroepen na een melding door docent sociale wetenschappen Laurens Buijs en deed de afgelopen maanden onderzoek binnen de Faculteit en specifiek de opleiding Interdisciplinaire Sociale Wetenschap. “De commissie heeft in haar gesprekken gelet op tekenen van een cultuur waarin mensen zich niet vrij voelen om zich uit te spreken, ideeën te opperen, informatie en kennis te delen, en te leren; ofwel een cultuur waarin, zoals de melding het zegt, collega’s en studenten met van de UvA-normen afwijkende academische en politieke standpunten worden aangevallen, worden weggezet en/of worden ontslagen. De commissie heeft zo’n onvrije cultuur bij de opleiding ISW niet aangetroffen; uit de gesprekken is een opener cultuur naar voren gekomen dan Melder beschrijft. Dat gold voor zowel studenten als medewerkers en bestuurders”, luidt de conclusie.
De commissie heeft ook onderzocht of Buijs zelf wellicht persoonlijk op een ontoelaatbare wijze structureel in zijn academische vrijheid is beperkt of te lijden heeft gehad van een cultuur van uitsluiting. “Ook daarvoor zijn naar het oordeel van de commissie geen aanwijzingen”, aldus het rapport.
Veiligheid en lef
De commissie geeft aan dat het een belangrijke opdracht van de universiteit is om medewerkers en studenten met afwijkende opvattingen en perspectieven niet uit te sluiten en dat het lef vergt om tegen de stroom in te gaan.
Geert ten Dam, voorzitter van het College van Bestuur: “Het is goed dat de commissie zo uitgebreid en nauwgezet onderzoek heeft gedaan. Uiteraard ben ik blij dat er in de faculteit geen onvrije cultuur is. Het vrije academische debat is cruciaal voor ons. Maar de commissie vraagt terecht aandacht voor de sociale en psychologische veiligheid die nodig is om gevoelige onderwerpen met onderling respect en in een sfeer van openheid te kunnen bespreken. Dat moeten wij ons allemaal aantrekken.”
Academische vrijheid
In Deel 2 van het rapport doet de commissie daarom tien concrete aanbevelingen aan het college van bestuur en aan de bredere universitaire gemeenschap van de UvA. De commissie hoopt dat met deze aanbevelingen ook andere Nederlandse universiteiten hun voordeel kunnen doen. De commissie geeft aan zich zorgen te maken over de toenemende grimmigheid van het maatschappelijke debat, politieke inmenging, sociale uitsluiting en keuzevrijheid voor wetenschappers over samenwerking. “Het actief bewaken en bevorderen van de academische vrijheid en de institutionele autonomie is een urgente opdracht voor universiteiten”, aldus de commissie.
De aanbevelingen gaan onder meer over academische vrijheid als kernwaarde te laten zien, studenten actief te betrekken, als bestuurder afstand te houden van de inhoud van onderwijs en onderzoek, weg te blijven bij woke/anti-woke gevechten en expliciet te spreken over de relatie tussen academische vrijheid en het maatschappelijk debat.
Peter-Paul Verbeek, rector magnificus: “De aanbevelingen en beschouwingen van de commissie over academische vrijheid geven aanleiding tot zorg. De polarisatie in de samenleving is ook binnen universiteiten een steeds grotere rol gaan spelen, de UvA incluis. Dat plaatst ons voor de gezamenlijke opgave om zelfcensuur en intolerantie te voorkomen. Academische vrijheid is de ziel van de universiteit, en die moeten we beschermen en op een goede manier verbinden met onze maatschappelijke betrokkenheid. De tien aanbevelingen bieden ons mooie handvatten om dit verder vorm te geven.”
Safe spaces
In deel drie van het rapport geeft de commissie ten slotte een uitgebreide beschouwing over academische vrijheid, en gaat zij nader in op begrippen als wokeness, safe spaces en trigger warnings.
Zij onderbouwt het belang van academische vrijheid voor het vertrouwen in de wetenschap, de onafhankelijkheid en het doen van grensverleggend onderzoek. Dit is in toenemende mate actueel, aldus de commissie, gezien de beperkingen van de academische vrijheid in buitenland, geopolitieke spanningen, groei in internationale samenwerking, tijdelijke contracten, polarisatie en aandacht voor free speech on campus. De commissie beschrijft de zorgplicht van zowel politiek, bestuur als collega’s onderling en benadrukt het belang van het borgen van de academische vrijheid vanuit verschillende functies, binnen en buiten de campus.
Over de commissie
De externe commissie werd ingesteld om onderzoek te doen naar de melding klokkenluidersmelding van Laurens Buijs, en werd daarnaast gevraagd de begrippen ‘academische vrijheid’ en ‘wokeness’ nader te beschouwen. De commissie werd gevormd door Carel Stolker, voormalig rector magnificus en voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit Leiden, Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap en Organisatieverandering aan de Rijksuniversiteit Groningen en Berteke Waaldijk, hoogleraar Taal- en cultuurstudies aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht.