Beste collega’s en studenten,

Met voorzichtig optimisme kijken wij naar het staakt-het-vuren in Gaza. Er is eindelijk iets van hoop - broos, maar voelbaar. Tegelijk weten we hoe kwetsbaar deze wapenstilstand is, en hoe groot de verwoestingen en het leed. Vrede en rechtvaardigheid zijn niet met één akkoord te bewerkstelligen.

Als college en decanen van de UvA hebben we de verantwoordelijkheid om ook nu te blijven reflecteren op academische samenwerkingen en de waarden die we daarbij hanteren. Voor de zomer hebben wij besloten om voorlopig geen nieuwe onderzoeksprojecten binnen Horizon Europe te starten met Israëlische partners, in afwachting van het onderzoek naar de human rights clause uit het associatieverdrag tussen de EU en Israël. De resultaten van dit onderzoek zijn er, met harde conclusies. Vooralsnog heeft dit er niet toe geleid dat het associatieverdrag wordt opgeschort.

We hebben met afschuw geconstateerd dat er steeds meer (wetenschappelijk) bewijs is dat er sprake is van een genocide in Gaza (zie onder meer het rapport (pdf) van de Human Rights Council van de VN). In juni hebben wij deze zorg gedeeld met de Minister van OCW en hem opgeroepenExterne link zich actief in te zetten voor de naleving van het internationaal humanitair recht door alle partijen in het conflict en zich uit te spreken tegen het disproportionele geweld en het opzettelijk hinderen van humanitaire hulpverlening. Tot dusver hebben wij van de minister helaas geen reactie ontvangen.

Bij samenwerking met externe partijen in ons onderwijs en onderzoek is academische vrijheid een belangrijk vertrekpunt. Die vrijheid is niet absoluut. Er zijn ethische grenzen die ons handelen bepalen. Daarom beoordelen we onze samenwerkingsverbanden en hebben we een adviescommissie die onderzoekers en bestuurders kan adviseren. Sommige samenwerkingen kunnen daardoor wel plaatsvinden en andere niet.

Nu de consensus groeit dat er sprake is van genocide in Gaza en Israël de grondbeginselen van de rechtsorde niet respecteert, hebben we onszelf de vraag gesteld in hoeverre we – ook bij deze wapenstilstand – op institutioneel niveau kunnen samenwerken met Israëlische instellingen. We kunnen en willen Israëlische instellingen niet verantwoordelijk houden voor het handelen van de Israëlische regering. Tegelijk zijn Israëlische instellingen, net als Nederlandse universiteiten, nauw verbonden met de overheid. En we kunnen ook in deze fase niet volledig uitsluiten dat samenwerkingsprojecten direct of indirect bijdragen aan schendingen van mensenrechten.

We hebben eind september besloten om vast te houden aan het eerdere besluit om geen nieuwe Horizon-samenwerkingen aan te gaan waaraan Israëlische instellingen deelnemen. We gaan bovendien voorlopig geen andere institutionele samenwerkingen aan met Israëlische partners in onderwijs en onderzoek. Ook onderzoeken we de komende tijd welke (juridische) ruimte er is om uit lopende Horizon-samenwerkingen te stappen. En we kiezen ervoor om voorlopig geen stappen te zetten om de overeenkomst voor studentenuitwisseling met de universiteit in Tel Aviv te verlengen, die komend jaar afloopt.

Tegelijk vinden we het belangrijk om het contact met individuele studenten en onderzoekers in Israël te behouden. Zij vertolken ook vaak een kritische stem tegen de daden van de Israëlische regering en we willen hen niet afsluiten van de rest van de wereld. Juist ook op het individuele niveau is academische vrijheid van groot belang en daarom houden we deze individuele wetenschappelijke verbindingen nadrukkelijk open.

Ons besluit zal een deel van onze gemeenschap pijn doen, vanwege persoonlijke relaties en verbondenheid met Israël of Israëlische wetenschappers. Daar hebben we oog voor. En we realiseren ons terdege dat dit besluit niets daadwerkelijk verandert aan de situatie in Gaza en Israël; daarvoor is het leed veel te groot en onze invloed te klein. Open en verbindende samenwerkingen in de wetenschap  - waar ook ter wereld  - zijn cruciaal, maar komen ook met academische verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid willen wij met dit besluit gestalte geven.

Christa Boer (decaan Maatschappij- en Gedragswetenschappen)
Fedde Scheele (decaan Tandheelkunde)
Marieke de Goede (decaan Geesteswetenschappen)
Mireille van Eechoud (decaan Rechtsgeleerdheid)
Peter-Paul Verbeek (rector magnificus)
Richard Goldstein (vicevoorzitter)
Roel Beetsma (decaan Economie en Bedrijfskunde)
Susan te Pas (decaan Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica)

Lees de veelgestelde vragen samenwerkingen IsraëlExterne link
Vind meer info op de pagina Samenwerking met derden: oorlogsgebieden en mensenrechtenschendingenExterne link