We vroegen Marcel Vreeswijk, vice-decaan Onderwijs, of hij al iets kan vertellen over de plannen. 

Wat is de oorzaak van de verwachte budgettekorten van de faculteit?

Marcel: “Op het gebied van onderwijs heeft de faculteit een aantal uitdagingen te tackelen. We zien al een terugloop van de instroom van studenten, in met name de bacheloropleidingen, terwijl de demografische ontwikkelingen en keuzes van VWO-scholieren voor een NT-profiel voorspellen dat de afname nog verder doorzet. Een structurele terugloop van instroom levert uiteindelijk een budgetreductie voor de faculteit voor onderwijs. Dat is iets waar we nu al rekening mee moeten houden.

We hebben 27 opleidingen met ruim 7000 studenten. Die opleidingen willen we in de lucht houden, dat is het doel. We staan nog steeds achter het gehele scala van bètawetenschappen waar we onze studenten in opleiden. Daar zitten ook net twee nieuwe opleidingen bij (de Bachelor Science, Technology and Innovation, en in de master Quantum Computer Science). Indien de instroom prognoses betrouwbaar zijn, kunnen we ons volledige opleidingsportfolio handhaven. Maar dat betekent wel dat we nu aan de slag moeten met de organisatie van het onderwijs om dat te kunnen waarborgen. “

Hoe wil de faculteit dit gaan doen?

“Ons uitgangspunt is dat we dat gaan doen met de mensen die we hebben. We zijn bezig om plannen en ideeën te genereren om de kosten te dekken. Op basis van de huidige gegevens zien we dat als we nu onze schouders eronder zetten en die ideeën concreet maken, we onze opleidingen kunnen blijven aanbieden. Dat betekent niet dat alles hetzelfde blijft: er zullen wel dingen veranderen, bijvoorbeeld in wat we doen, hoe we iets doen, of wie iets doet.

Heel concreet gaan we de komende maanden ons onderwijs herijken. Er zijn minder werkgroepen nodig omdat er minder studenten instromen. In enkele opleidingen of vakken zullen de groepsgroottes genormaliseerd worden. Dit zal ook ten koste gaan van het aantal student-assistentschappen dat we zullen aanbieden. Hoeveel en wanneer daar zijn we nog niet over uit. Bovendien zal het aandeel van de wetenschappelijke staf in het onderwijs groter worden waar mogelijk. Dat is uiteraard positief voor de kwaliteit van het onderwijs en sluit goed aan bij ons uitgangspunt dat onderwijs gebaseerd moet zijn op onderzoek.

Onderliggende processen worden geharmoniseerd met minder of geen uitzonderingen per opleiding.”

Gaat er ook iets veranderen aan de inhoud van vakken?

“We weten nog niet hoe dat concreet gaat uitpakken. Waar we wel al aan denken is om in de AV-lijn (Academische Vaardigheden) ruimte moeten maken voor AI in het onderwijs en moderne GenAI technieken gebruiken in onze academische vaardigheden. Dit is geen bezuiniging, maar wel een verandering in het onderwijs. Welke keuzes gaan we dan maken wat we niet meer aanbieden? Ook daar moeten we kritisch naar kijken.

Kleine keuzevakken worden vermeden of waar mogelijk samengevoegd tot een groter vak. Met daarbij de kanttekening dat we ruimte hebben voor uitzonderingen indien een keuzevak het enige portaal is naar een groot onderzoeksdomein met vele kansen.

Het is ook geen geheim meer dat Amsterdam-breed het honors onderwijs zal worden herzien. Wat er voor terugkomt en wanneer weten we niet. We zijn uiteraard ook afhankelijk van wat er in de politiek en de wereld gebeurt.”

Wat voor kansen zijn er om te werken aan een stabiele instroom van studenten?

“Over de gehele linie blijven we kijken naar studierendement, met betere aansluiting tussen het VWO en de universiteit. Ook intern werken we eraan om aansluiting en doorstroom van Bachelors naar Masters te stimuleren: als de studenten die we al in huis hebben een master bij de FNWI gaan doen, kan dat positief uitpakken.

We zullen ook nieuwe doelgroepen moeten aanboren. Dit kan bijvoorbeeld door andere profielen toe te laten aan onze faculteit, of toch voor bepaalde opleidingen buitenlandse studenten toe te laten. Dit zijn overigens nog ideeën, geen concrete plannen. Daar moeten we de komende maanden handen en voeten aan geven. We blijven vinger aan de pols houden of maatregelen goed worden doorgevoerd en het effect hebben dat we beogen. En ook of onze aannames kloppen met de werkelijkheid.

We gaan er nu van uit dat we met hard werken, kansen creëren en flexibele inzet van de mensen die we in huis hebben toch een goede toekomst tegemoet gaan.”

Wat kunnen studenten doen om te helpen?

Er zijn wel een aantal concrete dingen die studenten kunnen doen om ons te helpen.

Zo hebben we erg veel kosten aan studenten die zich inschrijven voor keuzevakken en niet komen opdagen, waar we wel zalen en mensen voor roosteren. Als studenten daar bewuster mee omgaan en zich alleen inschrijven als ze daadwerkelijk van plan zijn die colleges of werkgroepen te volgen, scheelt dat enorm. Dan hoeven we ook niet te werken aan regels die te veel inboeten op onze vrije keuze cultuur.

Ook zou ik willen stimuleren dat de studenten naar de werkcolleges te komen. Cijfers laten zien dat meedoen (sociaal en inhoudelijk) de key tot succes is. Het wordt zoeken naar een balans waarbij je aanwezigheid niet hoeft te verplichten, maar studenten wel komen opdagen. Als studenten zich onderdeel voelen van de community heeft dat positieve effecten op het studierendement. Er zijn naast colleges en werkgroepen uiteraard ook andere manieren om je betrokken te voelen, zoals deelname aan een studievereniging, de FSR en de OC's bijvoorbeeld.”