Zo herken je phishing e-mails - en wat er gebeurt als je erop klikt

Ook de hack bij de Universiteit Maastricht begon zo. Het netwerk werd daar besmet met gijzelsoftware. Docenten, onderzoekers, en studenten konden niet meer bij hun data en documenten in de IT-systemen. Alles was versleuteld. Nepmails zijn vaak bedrieglijk echt. Maar met de tips hieronder vis je ze er zo uit. Lees meer op Phishing & Ransomware - over de hack bij de Universiteit MaastrichtExterne link en test je kennis met de quiz.

Zo kun je phishing mails herkennen en controleren

• Verwacht je een e-mail van deze persoon/organisatie? Vertrouw je het niet? Bel de zogenaamde afzender. Gebruik nooit het telefoonnummer dat in de e-mail staat!
• Word je gevraagd met spoed iets te doen? Bijvoorbeeld om een factuur te betalen of om op een link te klikken om je gegevens te controleren of aan te vullen? Wees dan extra alert! En weet: een UvA-systeembeheerder zal nooit om je wachtwoord vragen.
• Check of het e-mailadres het officiële e-mailadres is van de persoon, organisatie of het bedrijf. De domeinnaam (alles wat achter het @-teken in het e-mailadres staat) moet overeenkomen met het websiteadres van de organisatie of het bedrijf. Je controleert het e-mailadres door met de cursor naar het e-mailadres te gaan zonder erop te klikken. Bij nepmails is het e-mailadres een variatie op de echte naam van een organisatie of bedrijf (een i is bijvoorbeeld door een l vervangen).
• Controleer de link. Klik alleen op een link in een mail als je zeker weet dat het websiteadres echt is. Je kunt dit controleren door met je cursor naar de link te gaan maar er niet op te klikken. Je ziet dan het internetadres. Ziet dit er verdacht uit? Typ het adres dan in op checkjelinkje.nlExterne link of scamcheckExterne link, dan zie je of het echt is of niet.
• Een officieel webadres bestaat uit de naam van het bedrijf, gevolgd door een punt en daarna nl of soms com.
• Een gesloten hangslotje betekent dat de verbinding veilig is, maar is geen garantie dat de website veilig is!
• Nota bene: e-mails van @e.uva.nl of @e.hva.nl zijn veilig. De UvA/HvA gebruikt deze subdomeinen voor verzending van de e-mail nieuwsbrieven.

Bekijk de infographic 'Check de link' (pdf) voor meer uitleg en tips om valse email- en websiteadressen te herkennen.

• Controleer de bestandsextensie. Dat is de toevoeging aan het eind van een bestandsnaam (de letters achter de punt) die aangeeft wat voor soort bestand het is. Deze bestandstypen zijn verdacht: .Exe .zip - .js .lnk .wsf .scr .jar  Schakel nooit macro's in!

Ontvang je een phishing-mail via UvA/HvA-mail?

• Stuur de verdachte mail dan als bijlage naar de ICT Servicedesk via servicedesk-icts@uva.nlExterne link dan zorgen we ervoor dat die nepmail niet meer door de spamfilters komt. 
• Delete de phishing-mail.

Toch per ongeluk op een link of bijlage geklikt in een phishing-mail?

• Schakel direct de internetverbinding uit.
• Meld het bij de ICT Servicedesk via servicedesk-icts@uva.nlExterne link en vertel wat er gebeurd is.
• Doe een virusscan en wijzig je wachtwoorden, want malware kan je wachtwoorden doorsturen naar criminelen.
• Heb je je UvAnetID-wachtwoord doorgegeven op een valse website? Meld dit bij de servicedesk-icts@uva.nlExterne link en verander direct je wachtwoord.

Tip: Herken jij phishing e-mails en sms’jes? Test hoe goed je bent in het herkennen van phishing mailsExterne link