‘Als universiteit vragen we al jaren om instrumenten om te kunnen sturen op een te sterke groei van grote, populaire opleidingen. Het zorgt onder meer voor werkdruk voor docenten en overvolle collegezalen. En zonder sturingsinstrumenten kunnen we de toegankelijkheid van onze opleidingen voor Nederlandse studenten nauwelijks waarborgen. Maar tijdens het debat deed de minister ook stevige uitspraken over de voertaal van opleidingen die gevolgen hebben voor onze medewerkers, studenten en uiteindelijk voor de kwaliteit van ons onderwijs en onderzoek. Dat is ronduit zorgelijk’, zegt Collegevoorzitter Geert ten Dam.

Scherpere eisen

Minister Dijkgraaf en een groot deel van de Tweede Kamer vinden dat er nu te veel onduidelijkheid heerst rondom de criteria van de voertaal op een studie. Dijkgraaf wil daarom scherpere eisen. Uitgangspunt is dat Nederlands de voertaal is, maar dat er ruimte is voor een andere taal in het curriculum. De ruimte voor deze andere taal is wat Dijkgraaf betreft maximaal een derde van de vakken in een Nederlandse bachelor. Er zijn uitzonderingen mogelijk, maar het is nog onduidelijk welke dit zijn.

Ten Dam: ‘Goed dat er een maatregel komt zoals de mogelijkheid van een fixus op enkel de Engelstalige track van een opleiding. Maar het lijkt er nu ook op dat de minister de taal als instrument wil gebruiken om de instroom van internationale studenten te beperken. Als het overgrote merendeel van de bacheloropleidingen op termijn terug zou moeten naar het Nederlands, is dat niet alleen onuitvoerbaar maar ook niet goed. We hechten heel veel waarde aan het internationale karakter van ons onderwijs. Bovendien willen we de beste wetenschappers aan ons verbinden, en die komen niet allemaal uit Nederland’.

Toets anderstalig onderwijs

Minister Dijkgraaf wil met een toets anderstalig onderwijs nieuwe én bestaande bachelors langs een meetlat leggen. Ook de beheersing van de Nederlandse taal door zowel internationale staf als studenten is een punt van zorg; universiteiten moeten hier (verder) mee aan de slag.

Ten Dam: ‘Als universiteit willen we zelf onze verantwoordelijkheid nemen om de knelpunten op te lossen en de langverwachte wettelijke sturingsinstrumenten gaan daar hopelijk bij helpen. We zullen de ontwikkelingen als college en decanen nauwgezet blijven volgen en trachten bij te sturen waar nodig. Ondertussen bereiden we ons voor op verschillende scenario’s en we gaan onze internationale staf en studenten verder ondersteunen het Nederlands onder de knie te krijgen'.

Implementatie

Het duurt nog enige tijd voordat eventuele maatregelen van kracht worden. Universiteiten van Nederland (UNL) bespreekt de uitwerking de komende maanden met het Ministerie van Onderwijs. De internetconsultatie van de wet vindt plaats tussen medio juli-medio september. Daarna gaat het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer, de Raad van State en ten slotte de Eerste Kamer voor instemming. Beoogde ingangsdatum is op zijn vroegst collegejaar 2025-2026.