‘In de huid van een crimineel kruipen was makkelijker dan gehoopt’

In de huid van een crimineel       

Tijdens het vak Georganiseerde criminaliteit gaan studenten in hun eigen omgeving op zoek naar een voedingsbodem voor een crimineel netwerk. Ze maken samen een businessplan voor een criminele organisatie en bedenken een aanpak om zo’n netwerk op te rollen. Naast de beoordeling voor het vak worden de schrijfopdrachten beoordeeld door een jury uit de praktijk met o.a. officieren van justitie, wethouders en het OM. ‘In de huid van een crimineel kruipen was makkelijker dan gehoopt,’ vertelt Daan Gaasbeek. ‘Ik vond het zelfs leuk om te doen. Wanneer krijg je nou de tijd en de ruimte om in groepsverband een crimineel businessplan uit te werken? Je gaat op zoek naar kansen en gelegenheden en probeert daar creatief op in te spelen.’ De groep van Daan bedacht een crimineel netwerk dat door middel van het ambtelijk bezoek illegale prostitutie mogelijk maakt in penitentiaire inrichtingen. Ze spelen hiermee in op de seksuele deprivatie onder gedetineerden.

Leren van de praktijk

Studenten krijgen colleges van gastsprekers die zaken als milieucriminaliteit en drugs- en wapenhandel toelichten aan de hand van de actualiteit. Daan vertelt: ‘Dit waren niet alleen advocaten en officieren van justitie, maar ook criminologen en misdaadjournalisten. Door deze gastcolleges heb ik een veel beter beeld gekregen van de rol die zij spelen in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Zo bleek uit het college van de misdaadjournalisten Martijn Haas en Vico Olling dat de georganiseerde misdaad veel makkelijker met hen praat dan met justitie en zij zo soms veel meer informatie weten los te peuteren. Ook was het erg grappig om te horen dat doorgewinterde criminelen meestal erg ijdel zijn en ze het daarom belangrijk vinden hoe hun uiterlijk wordt omschreven: ‘“Hoezo kalend, ik ben helemaal niet kalend?”’

Onder de indruk van milieucriminaliteit

Wat Daan het meest is bijgebleven is het college van Ingeborg Koopmans, officier van justitie bij het Functioneel Parket. ‘In dit college werd je geconfronteerd met de enorme omvang en gevolgen van milieucriminaliteit.’ Ingeborg vertelde bijvoorbeeld over de grootschalige vleesfraude waardoor biologisch vlees kopen weinig nut heeft of dat Nederland de slechtste kwaliteit oppervlaktewater heeft van heel Europa. ‘Dit is slechts het topje van de ijsberg; we werden twee uur lang keihard met onze neus op de feiten gedrukt en dat zal ik niet snel vergeten. De bedragen die worden verdiend met milieucriminaliteit zijn duizelingwekkend, zeker gezien de relatief lage straffen.’

Stage bij de gemeente Amsterdam

De schrijfopdracht van Daan werd door de jury verkozen tot beste paper. Daan onderzoekt of insecten (honingbijen en sluipwespen) kunnen bijdragen aan de controle op drugs op de bloemenveiling in Aalsmeer. De jury bestond o.a. uit Zlatko Trokic (officier van justitie van het Landelijk Parket), Frank Rozenberg (Programmamanager voor de aanpak van ondermijning van de Gemeente Amsterdam) en Yarin Eski (Assistent-professor Bestuursrecht aan de VU). ‘Het is leuk om te horen dat de praktijk interesse toont in de door ons geschreven papers en er wordt gekeken of deze kunnen bijdragen aan de aanpak van “echte” criminele organisaties. Daar hoop je natuurlijk op tijdens het schrijven,’ vertelt Daan. Deze prijs levert hem een stage op bij het programma voor de aanpak van ondermijning bij de gemeente Amsterdam. ‘Ik ben enorm nieuwsgierig naar de stage. Het is een unieke kans om een kijkje te mogen nemen bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit van de gemeente Amsterdam. Het is wellicht zelfs mogelijk om mijn scriptie hierover te schrijven.’

Daan en de master Strafrecht

Na slechts twee weken stage bij een strafrechtkantoor was Daan verkocht en schreef hij zich in voor de master Strafrecht. ‘Ik vond de praktijk van de strafrechtadvocatuur geweldig. De dossiers die lazen als een boek dat tot leven kwam in de rechtszaal, de psychologische kant van het cliëntcontact, het knokken voor rechtvaardigheid en de maatschappelijke relevantie spraken mij direct aan.’

Daan koos voor de master Strafrecht aan de UvA vanwege het vakkenpakket. ‘De vakken Georganiseerde criminaliteit, Oefenrechtbank en Militair Straf- en Tuchtrecht leken mij interessant. Daarnaast hoorde ik van alumni alleen maar positieve verhalen over de master.’

Na zijn master wil Daan graag de advocatuur in. ‘Dat enthousiasme heb ik deels aan mijn stage te danken, maar ook zeker aan de verschillende gastcolleges die werden gegeven door mensen uit de advocatuur. Zo gaf tijdens het vak Georganiseerde criminaliteit Onno de Jong een, streng beveiligd,  gastcollege over het verdedigen van kroongetuigen. Dat was erg gaaf.’

Over het vak

Georganiseerde criminaliteit is een vak in de master Strafrecht, de huidige opzet is uniek in Nederland en is uitgedacht door Malou Hamers en Miranda de Meijer. ‘Het niveau ligt hoog’, vertelt Miranda. ‘Studenten waarderen het vak enorm omdat ze uitgedaagd worden om zelf na te denken en veel samenwerken. In coronatijd werd dat extra gewaardeerd en hebben de studenten nog steeds contact met elkaar.’