Het was eigenlijk liefde op het eerste gezicht met de UvA, begint Peter-Paul Verbeek. ‘Alle gesprekken die ik in aanloop naar mijn benoeming had aan de UvA, stonden bol van een enorme passie voor wetenschap enerzijds en een heel groot maatschappelijk engagement anderzijds. Dat zijn precies de dingen die ik zelf heel belangrijk vind in de wetenschap. Bovendien is de UvA een progressieve universiteit, die nieuwe wegen wil bewandelen en nationaal en internationaal een voorhoedepositie heeft. Ik was niet per se op zoek naar iets anders, maar het werd me al snel duidelijk dat het maar één kant op kon gaan: alles leek precies te passen.

Hetzelfde DNA

‘Als techniekfilosoof streef ik altijd naar een combinatie van theoretisch vernieuwend werk én maatschappelijke impact: dit zie ik sterk terug in het DNA van de UvA’, vervolgt Verbeek. De functie van rector vervul je als hoogleraar; er hoort dus ook een –  bescheiden – rol in onderwijs en onderzoek bij. De afgelopen jaren ben ik, mede vanuit de inhoud van mijn onderzoek, steeds meer bestuurlijke rollen gaan vervullen, bij het Rathenau Instituut, onderzoeksfinancier NWO, de Wereldcommissie voor de ethiek van wetenschap en techniek van UNESCO. Als rector komen nu al deze lijnen bij elkaar.’

UvA versus Universiteit Twente 

‘De universiteiten lijken heel erg op elkaar wat betreft maatschappelijk engagement, interdisciplinariteit en streven naar wetenschappelijk topniveau. Tegelijkertijd verschillen ze ook, vooral in vorm en omvang: de UT voelt meer als één grote gemeenschap en de UvA als een verzameling van meerdere gemeenschappen.’  

Betrokken blijven bij onderwijs en onderzoek

Als rector wil Verbeek graag betrokken blijven bij het onderwijs, bijvoorbeeld op het gebied van de ethiek van techniek of wetenschappelijke integriteit. ‘Niet alleen omdat ik onderwijs geven ontzettend leuk vind, maar ook om aangesloten te blijven bij de dagelijkse praktijk van de universiteit. Ook wil ik onderzoek blijven doen, maar daar zal natuurlijk wel veel minder tijd voor zijn. Ik ben nog een boek aan het afronden, en met een collega ben ik net een online open access tijdschrift begonnen: Journal of Human-Technology Relations. Daarnaast ben ik een van de hoofdonderzoekers in een groot, tienjarig onderzoeksprogramma naar de invloed van technologie op de ethiek.’  

Toestroom internationale studenten

Instellingen die de toestroom van internationale studenten te groot vinden, zouden er volgens minister-president Rutte voor kunnen kiezen ‘om van het Engels terug te gaan naar het Nederlands’. Verbeek: ‘Ik denk dat de keuze van de UvA om een tweetalige universiteit te zijn heel verstandig is. Universitaire opleidingen bieden studenten een brede vorming, om zich voor te bereiden op een rol in de samenleving of in de wetenschap. In alle gevallen is een internationale oriëntatie daarvoor van belang, en daarmee ook de vormende ervaring om met een heel diverse groep mensen te studeren. Tegelijkertijd is de Nederlandse taal dat ook: we zijn een Nederlandse universiteit, die niet alleen een internationale speler is, maar ook midden in de Nederlandse samenleving staat. Teruggaan naar het Nederlands, zoals de minister-president suggereert, is voor heel veel opleidingen niet bepaald een optie. Vasthouden aan tweetaligheid is dat wel.’ 

Moeilijk Amsterdam niet te kennen

Hoe goed kent Verbeek Amsterdam al? ‘Het is moeilijk Amsterdam niet te kennen en nog veel moeilijker om niet van Amsterdam te houden’, vertelt hij. ‘In het Concertgebouw kom ik regelmatig; het afgelopen jaar niet alleen voor klassieke muziek, maar bijvoorbeeld ook voor een lezing van psychotherapeut Esther Perel en een concert van rapper Sor, waar een van mijn kinderen me mee naartoe nam. Al sinds ik lid werd van De Jonge Akademie, en zeker ook nu als lid van de ‘oude’ Akademie van Wetenschappen, ben ik regelmatig in het Trippenhuis te vinden. Verder is De Waag, waar kritische reflectie op techniek en samenleving plaatsvindt, voor mij een belangrijke plek. Een van mijn favoriete plekken binnen de UvA is vooralsnog het Institute for Advanced Study, dat ik ook vanuit mijn vakgebied al kende. Daar gebeuren non-stop geweldige dingen, waarin alle faculteiten samenwerken. Ik kijk ernaar uit om alle locaties en de hele UvA community te leren kennen.’

Op de slotvraag ‘wat moet iedereen aan de UvA van jou weten?’ antwoordt Verbeek: ‘Dat ik me verantwoordelijk voel voor het goed functioneren van de hele UvA, en een rector voor iedereen wil zijn. En dat ik een muziekliefhebber ben, graag piano speel, en erg van koken en lekker eten houd.’

Drie dilemma’s voor Peter-Paul Verbeek

Twitter, LinkedIn of Instagram?

‘Twitter, ook al gebeuren daar ook veel onaangename dingen. Veel actuele discussies vinden op Twitter plaats, en het is een geweldige manier om op de hoogte te blijven en mensen op de hoogte te houden. Ik ben overigens op alle drie de kanalen te vinden.’  

Lobby of barricades

‘Als ik moet kiezen, dan zeg ik: lobby. Barricades zijn vooral belangrijk om thema’s aan de orde te stellen, maar niet om ze tot een oplossing te brengen. Alleen klinkt lobby me wel iets teveel naar ‘strategisch je eigenbelang nastreven’. Ik geloof meer in zoeken naar wat mensen verbindt en wat ze gezamenlijk willen bereiken.’

I Amsterdam of Twente jezelf

‘Ik houd van allebei! De Twentse variant op I Amsterdam is overigens IK BENschede. Amsterdam is natuurlijk wel de stad van álle Nederlanders. En nu ik rector ben van onze geweldige universiteit, kan ik er natuurlijk niet meer omheen: I Amsterdam.’